Foto: NJ/Magločistač
Na današnji dan, pre 78 godina, Subotica se probudila siromašnija. Siromašnija za više od 4.000 ljudi koji su bili deo njenog tkiva i oblikovali je onakvom kakvom je danas znamo u sferama ekonomije, arhitekture, umetnosti… Siromašnija za gotovo celokupnu jevrejsku populaciju, koja je dan ranije iz subotičkog geta odvedena u nacističke logore smrti. Gotovo celokupnu. Jer, postojali su hrabri ljudi, hrabre žene, koje su pod svoje uzele one najslabije i sačuvale im život.
Dan nakon komemoracije jevrejskim žrtvama u Subotici, Svetski centar za sećanje na Holokaust, Yad Vashem, podelio je na svojim društvenim mrežama priču o hrabroj Subotičanki i sudbini jedne subotičke jevrejske porodice, sa njihovog portala o hrabrim ženama širom sveta koje su spasavale Jevreje tokom Holokausta, uz podsetnik da su se deportacije iz Subotice odvijale u vremenu od maja do 16. juna 1944. godine, kada je geto likvidiran:
Nemci su, uz pomoć Mađara, 1944. godine počeli da okupljaju i deportuju Jevreje u koncentracione logore. Subotičanin, dr Stevan Deneberg, poslat je na prinudni rad, iz kog se nikada nije vratio. A njegova žena, Hilda Deneberg, i njena dva maloletna sina, Mirko i Paul, poslati su u subotički geto odakle su transportovani u Aušvic.
Dr Stevan Deneberg je bio stomatolog, a njegova supruga Hilda doktorka. Živeli su u Subotici, koja je od aprila 1941. godine bila pod mađarskom vlašću, sve do marta 1944. godine.
Nemačka je u pokušaju da spreči Mađarsku u pregovorima sa Saveznicima tada okupirala sve teritorije pod mađarskom kontrolom.
U junu je brat gospođe Deneberg oslobođen deportacije jer je bio oženjen Srpkinjom i poneo je sa sobom lažnu krštenicu u geto, i uz pomoć majčine sobarice prokrijumčario Mirka (11) i Paula (8), ali je naišao na velike poteškoće u potrazi za mestom gde da ih sakrije.
Ipak, uspeo je da im nađe privremeno utočište kod ženinih prijatelja, ali samo na dan-dva. Našao je nekoga ko je bio spreman da ih primi po određenoj ceni, ali je suma bila previsoka, što on nije mogao da priušti.
Zatim se stric obratio za pomoć svešteniku, poznatom po vezama sa partizanima, a on je preporučio Klaru Baić, pobožnu hrišćanku i samohranu majku.
Ona je odlučila da skloni dečake uprkos upozorenju o strogim kaznama za one za koje se utvrdi da sakrivaju Jevreje.
Klara je pripremila skrovište u dvorištu komšije u slučaju iznenadnog pretresa kuće ili racije, a početkom septembra se preselila sa ćerkom i dečacima u dom svog rođaka, gde su ostali do oslobođenja, do kraja oktobra 1944. godine.
Mirko se kasnije prisećao: „Klara je sve delila sa nama i učinila sve da nas spase“.
Nakon rata, gospođa Deneberg, koja je preživela Aušvic i vratila se u Suboticu, preselila se sa sinom Mirkom (kasnije Majklom Danberom) u Sjedinjene Američke Države, dok se Paul Deneberg potom preselio u Švedsku.
Yad Vashem je 18. februara 2007. godine proglasio Klaru Baić za Pravednika među narodima.
Komentari odražavaju stavove njihovih autora, ne nužno i stavove redakcije portala Magločistač. Na našem sajtu biće objavljeni svi pristigli komentari, osim komentara koji sadrže govor mržnje, psovke i uvrede ili nisu u vezi sa temom članka koji se komentariše. Govor mržnje je definisan Zakonom o javnom informisanju i medijima, koji u članu 75. kaže: „Idejama, mišljenjem, odnosno informacijama, koje se objavljuju u medijima ne sme se podsticati diskriminacija, mržnja ili nasilje protiv lica ili grupe lica zbog njihovog pripadanja ili nepripadanja nekoj rasi, veri, naciji, polu, zbog njihove seksualne opredeljenosti ili drugog ličnog svojstva, bez obzira na to da li je objavljivanjem učinjeno krivično delo”. Pre nego što budu objavljeni, komentari moraju biti odobreni od strane naših moderatora, pa vas molimo za malo strpljenja.