Da li je Subotica dovoljno pošumljena i da li se grad u dovoljnoj meri bavi podizanjem vetrozaštitnih pojaseva?

Dejan Maksimović iz Ekološkog centra „Stanište“ iz Vršca optužio je Gradsku upravu Subotica da nema višegodišnji plan pošumljavanja, da ne koristi sredstva fondova, i da se u dovoljnoj meri ne bavi podizanjem vetrozaštitnih pojaseva na svojoj teritoriji, dok u Gradskoj upravi demantuju pojedine njegove navode i ističu da je pošumljavanje isključivo u nadležnosti upravljača – Javnog preduzeća „Vojvodinašume“.

Maksimović kaže za Magločistač da je Grad u periodu od 2014 do 2021. godine gotovo svake godine imao prihode od naknade za korišćenje drveta, koju plaćaju korisnici prilikom seče, te da je po Zakonu o šumama propisano da se ovaj novac troši kroz lokalne fondove za šume, po godišnjem programu korišćenja sredstava.

„Grad Subotica je taj novac trošio nenamenski, jer nije imao programe korišćenja ovih sredstava, kao ni izveštaje, a nema ni višegodišnji plan pošumljavanja na svojoj teritoriji“, tvrdi Maksimović.

U odgovoru šefa Službe za poljoprivredu i poljopriveredno zemljište, Grgura Stipića, navodi se, međutim, da Zakonom o naknadama Grad ne dobija sredstva od seče šuma, a poslednje što je bilo korišćeno je uloženo u povećanje opšte korisne funkcije šuma.

„Programom korišćenja budžetskih sredstava za šume Grada Subotice ostvarenih od naknade za korišćenje šuma i šumskog zemljišta Grad Subotica je u 2018. godini iskoristio za unapređenje opštekorisnih funkcija šuma od značaja za lokalnu samoupravu. Sredstva u iznosu od 3,5 miliona dinara su utrošena na osnovu Programa i to od strane JP ’Palić Ludaš’ za postavljanje mobilijara za izletište u okolini veštačkog jezera Majdan“, naveo je Stipić.

Prema svemu sudeći, Grad je imao prihode samo 2018. godine, dok je za ostale godine taj iznos bio zanemariv.

Prema podacima iz „Vojvodinašuma“ – Šumske uprave Subotica, na teritoriji našeg grada je 3.770,32 hektara pod šumom.

Ko upravlja Subotičkim šumama?

Poljoprivredno zemljište Grad može predlagati za pošumljavanje kroz Godišnji program zaštite, uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta, uz prethodnu suglasnost Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, objašnjava Stipić:

„Programom za 2018. godinu Grad je predvideo 282,5311 hektara površine za pošumljavanje, a ugovor o davanju na korišećenje poljoprivrednog zemljišta u svrhu pošumljavanja je zaključilo Ministarstvo sa JP ’Vojvodinašume’ na period od 99 godina. Šumskim zemljištem raspolaže i upravlja Ministarstvo preko JP ’Vojvodinašume’“.

U Službi za poljoprivredu ističu i da se planovi podizanja vetrozaštitnih pojaseva rade na osnovu Generalnog urbanističkog plana Grada Subotice i da se mogu podizati isključivo na površinama koje su u vlasništvu Grada, a to su putni pojasevi kategorisanih i nekategorisanih puteva.

Maksimović je naveo i da Grad ne koristi mogućnosti na konkursima koje raspisuje Fond za šume AP Vojvodine, dok iz lokalne samouprave poručuju da Grad uzima učešće na konkursima koje raspisuje Ministarstvo zaštite životne sredine.

„U toku 2022. godine Grad Subotica je konkurisao na sredstva za podizanje vetrozaštitnih pojaseva po Konkursu za dodelu sredstava za sufinansiranje realizacije projekata pošumljavanja u cilju zaštite i očuvanja predeonog diverziteta u 2022. godini, koji je raspisalo ovo Ministarstvo, a pojas na Pačirskom putu je podigao u dužini od 2.000 metara“, ističe se u odgovoru Službe.

Takođe, Grad Subotica je ove godine konkurisao i kod Ministarstva zaštite životne sredine, na osnovu čega se očekuje nastavak radova na podizanju vetrozaštitnih pojaseva.

Dodaje se da je rekonstrukcija i podizanje vetrozaštitnih pojaseva na teritoriji Žednika (farma Mikićevo) i putni pojas Novi Žednik – Čantavir rađena 2015. godine.

NVO: Nedovoljno se radi institucionalno na pošumljavanju

Centar za ekologiju i održivi razvoj (CEKOR), kao član mreže „Pošumimo Vojvodinu“, pozvao je početkom marta Subotičane da potpišu peticiju u cilju pospešivanja pošumljavanja na teritoriji Vojvodine, sa sadašnjih sedam na 14 odsto, s obzirom na to da se Vojvodina smatra najmanje šumovitom regijom u Evropi.

U Subotici je tokom ove akcije prikupljeno oko 400 potpisa građana, dok je na nivou cele Vojvodine do sada prikupljeno oko 8.100 potpisa.

Mreža ima za cilj da prikupi 10.000 potpisa građana sa kojima će se obratiti Skupštini Srbije, Skupštini AP Vojvodine i Pokrajinskoj vladi, da izmenama odgovarajućih zakona pospeše pošumljavanja Vojvodine, koja je posebno loše pošumljena.

Mrežu „Pošumimo Vojvodinu“ je 2020. godine osnovalo 24 udruženja i pokreta građana. Mreža deluje na povećanje uticaja javnosti na donosioce odluka, zatim na razvijanje svesti o važnosti očuvanja šuma i pošumljavanja za zaštitu prirode, poljoprivredu, ekonomiju, te na medijskoj vidljivosti činjenica i problema u vezi sa pošumljavanjem, kao i načina za njihovo rešavanje.

Prema mišljenju direktorke Centra za ekologiju i održivi razvoj (CEKOR), Nataše Đereg, neophodno je smanjiti površine državnog poljoprivrednog zemljišta i pretvarati ih u šumsko zemljište, uprkos tome što se time, kako kaže, gube i prihodi od tog zakupa.

„Bilo je primera da Grad opredeli neku površinu za pošumljavanje i onda posle nekoliko godina istu površinu izda u zakup, pa zakupac te sadnice preore ili uništi“, navela je Đereg početkom marta za Magločistač.

Da se malo ulaže u podizanje vetrozaštitnih pojaseva, smatraju i u Udruženju „Zelena oaza – Subotica“, navodeći da se institucionalno jako malo, zapravo gotovo ništa nije radilo u prethodnom periodu u vidu planskog pošumljavanja Vojvodine.

„Subotica, na žalost, prednjači u tome jer i minimum onih obaveza koje ima nije izdvojila za podizanje vetrozaštitnih pojaseva iz fonda od izdavanja poljoprivrednog zemljišta“, navelo je ovo Udruženje na svom Fejsbuk nalogu.